North Star Production

ชาเขียวหรือ มัทฉะ (matcha) เป็นเครื่องดื่มที่อยู่คู่กับคนญี่ปุ่นมาช้านาน

ซะโด หรือ ชะโด (sado หรือ chado ) หรือ ชาโนะยุ (chanoyu ) หรือพิธีชงชาญี่ปุ่น เป็นเอกลักษณ์ของพิธีชงชาในงานสำคัญต่างๆ เช่น ต้อนรับแขกคนสำคัญ งานวันเกิด หรือการเปลี่ยนฤดูกาล พิธีชงชานั้นมีหลายขั้นตอนและซับซ้อนมากๆ และใช้เวลาในการชงชาที่นาน การดื่มชาแบบญี่ปุ่นไม่ใช่การดื่มแบบธรรมดาแต่เป็นศิลปะในการดื่มชามากกว่า

ซึ่งเราก็รู้กันอยู่แล้วว่าคนญี่ปุ่นจะพิถีพิถันในเรื่องอาหารมากๆ เพราะฉะนั้นการดื่มชาจึงเป็นพิธีการที่คนญี่ปุ่นให้ความสำคัญเป็นอย่างมาก และถือเป็นเอกลักษณ์ของคนญี่ปุ่นกันเลยทีเดียว นักท่องเที่ยว ที่เดินทางมาท่องเที่ยวประเทศญี่ปุ่น จะต้องอยากมาดูพิธีชงชาญี่ปุ่น และชิมชาเขียวรสนุ่มของชาวญี่ปุ่นกันทุกคน

พิธีชงชาหรือ ชาโนยุ (chanoyu) นั้นชาวญี่ปุ่นถือเป็นธรรมเนียมที่เคร่งครัด มีพิธีรีตอง เริ่มตั้งแต่ท่าทางการนั่ง การจับเครื่องมือ การตักน้ำ ไปจนถึงการดื่มชากันเลยทีเดียว จึงไม่แปลกเลยที่จะมีสถาบันการเรียนการสอนพิธีชงชากันขึ้นโดยเฉพาะเกิดขึ้นหลายแห่ง

ถ้าอยากจะชงชาเราต้องเตรียมอุปกรณ์อะไรกันบ้าง เรามาดูกันเลยดีกว่า ว่ามีอะไรบ้าง สิ่งแรกที่นึกถึง นั่นก็คือ ชาเขียว เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้เลยในการชงชา เพราะคนญี่ปุ่นจะใช้ชาเขียวในการชงชา ชาที่ใช้ในพิธี จะมี 2 ชนิด คือ อุสุฉะ (Usucha) เป็นชามีรสอ่อน ไม่ขมเท่าไหร่ และ โคอิฉะ (Koicha) เป็นชามีรสเข้ม

ชาที่ใช้ชงในพิธีนั้นจะมีอยู่ 2 แบบ คือ
โคอิฉะ (Koicha) ต้องชงในภาชนะใหญ่ ดื่มกันได้หลายคน ต้องชงให้มีรสชาติเข้มข้นขึ้นเพราะดื่มกันหลายคน
อุสุฉะ (Usucha) เป็นการชงในถ้วยเล็กๆ เพื่อดื่มคนเดียว ชารสอ่อนๆมีรสขมนิดหน่อย รับประทานคู่กับขนมแห้ง (Higashi) แต่ปัจจุบันรับประทานคู่กับขนมสด

อุปกรณ์ที่ใช้ในพิธีการชงชา คือ มัทฉะ (matcha) หรือชาเขียวนั่นเอง จะต้องบดชาให้เป็นผงละเอียด ถ้วยชาเป็นเครื่องปั้นดินเผาแบบดั่งเดิมของญี่ปุ่น มีลวดลายที่สวยงามและเก่าแก่เป็นมรดกตกทอดตั้งแต่บรรพบุรุษ กระปุกใส่ผงชาเขียว ช้อนตักชาเป็นช้อนไม้ใผ่ขนาดเล็กๆ ปลายงอเล็กน้อย และไม้คนชาที่เรียกว่าฉะเซน (chasen) มีลักษณะคล้ายๆ ที่ตีไข่เป็นไม้ไผ่ซี่เล็กๆบางๆ แบบ 80 หรือ 120 ซี่

กาต้มน้ำร้อนบนเตาถ่าน หม้อใส่น้ำเปล่า กระบวยตักน้ำ ผ้าเช็ดอุปกรณ์ ขนมหวานเสิร์ฟมาในจานใบเล็กที่รองด้วยกระดาษ ไคชิ (kaishi) ถ้าเป็นการชงชาในพิธีการชั้นสูงจะมีอุปกรณ์ต่างๆเพิ่มขึ้นอีกมากมาย

เมื่อเตรียมอุปกรณ์พร้อมแล้ว เรามาดูวิธีการชงชาแบบญี่ปุ่นกันดีกว่า ว่ามีวิธีการชงอย่างไร

วิธีการชงชา คือ ผู้ชงจะใส่ชาเขียวหรือมัทฉะลงในถ้วยชา และตักน้ำร้อนมาใส่ คนด้วยไม้คนชา ที่เรียกว่า ฉะเซน (chasen) คนจนแตกฟอง เมื่อคนจนได้ที่ จะยกถ้วยชาขึ้นหมุน 3 ครั้ง แล้ววางไว้ด้านหน้าผู้ดื่ม

วิธีการดื่มชา คือ ยกถ้วยชาด้วยมือขวา วางลงบนฝ่ามือซ้าย หมุนถ้วยชาเข้าหาตัว เพื่อพิจารณาความสวยงามของถ้วยชา หลังจากดื่มชาเสร็จแล้วใช้ปลายนิ้วเช็ดขอบถ้วยชา และใช้ไคชิ (kaishi : กระดาษรองขนม ) เช็ดนิ้วให้เรียบร้อย

วันนี้เรารู้จักชาเขียวและการชงชาแบบญี่ปุ่นกันแล้ว คราวหน้าเราจะพาไปรู้จักกับไร่ชาของญี่ปุ่นกันต่อ ว่าคนญี่ปุ่นมีการปลูกชาอย่างไรจึงทำให้ชามีชื่อเสียงไปทั่วโลก

• Click to open image! Click to open image!
• Click to open image! Click to open image!
• Click to open image! Click to open image!
• Click to open image! Click to open image!
•